Bailando maio

00. E chegar maio e sempre me ven á cabeza a versión breve do Romance del prisionero, o fermoso poema anónimo do Romancero viejo (edición de Menéndez Pidal): «Que por mayo, era por mayo, / cuando hace la calor, / cuando los trigos encañan / y están los campos en flor, /cuando canta la calandria / y responde el ruiseñor, / cuando los enamorados / van a servir al amor; / sino yo, triste, cuitado, / que vivo en esta prisión; / que ni sé cuándo es de día / ni cuando las noches son, / sino por una avecilla / que me cantaba el albor. / Matómela un ballestero; / dele Dios mal galardón».

Ignoro por que teño tanta querenza por este romance. Ademais da musicalidade, sinxeleza e beleza dos versos, intúo que me remite a certos días da miña infancia, un tempo que pouco ten que ver coa miña vida actual de urbanita: no barrio, como supoñerán, non podemos ver como bota a cana o trigo, e os mal chamados parques que temos non se asemellan en nada aos campos en flor. En canto aos cantos da calandra e o reiseñor, o meu descoñecemento do mundo dos paxaros non me permite nin tan sequera confirmar a súa presencia. Si que de cando en vez, e máis coa chegada da calor, un pode contemplar con sorte e envexa como se fan as beiras mozos e mozas. E mesmo a miña condición, desde fai anos, de exiliado social puidera lembrar a dun prisioneiro se non fose porque no meu caso o retiro é voluntario e a cela está ben acomodada. Os únicos que se poderían identificar co romance son os aprisionados á forza, como os habitantes de Ucraína, un país no que abundan os campos de cereais e no que non deben faltar neste maio flores, paxaros e prisioneiros da guerra que botan en falta as súas familias e ao seus amores a causa dun besteiro chamado Putin.

01. E falando de Ucraína, Rusia e da guerra en Europa… Non sei se repararon que o pasado día 9 de maio, mentres Putin presidía o desfile militar en Moscova do Día da Vitoria (en conmemoración da vitoria da antiga Unión Soviética sobre a Alemaña nazi en 1945) e pronunciaba un discurso no que xustificaba a invasión de Ucraína como a única decisión posible para un país forte e independente, un grupo de mozos danzaríns franceses escenificaban no Parlamento europeo a Danza de Europa co gallo da celebración do Día de Europa e do discurso que pronunciou Enmanuel Macron ao facerse cargo Francia da presidencia da Unión Europea. A simboloxía dos dous feitos ten o seu aquel neste momento. Europa versus Rusia: danzaríns fronte a soldados? Seguramente que a maioría das persoas civilizadas sentiríanse máis representadas pola danza dos rapaces franceses que polo aparato militar ruso, sen por iso ser tan parvas como para crer que unha manifestación artística, un simple baile, pode opoñer resistencia a un exército. Máis, postos a guerrear porque che obriga o inxusto e criminal belicismo do invasor, e aínda recoñecendo a maldade inherente a toda guerra e a falta dun cambio nun escenario internacional onde continuan mandando a forza e os intereses máis crus, mellor, como dixo Fernando Savater, ser Godzilla que Bambi.

02. O baile e a danza como alternativas fronte as maldades do mundo e o malestar existencial é conto vello. A comezos dos anos setenta do pasado século, con influencias directas do maio do 68, Georges Moustaki cantaba (Baila, 1972): «Baila mentres podas bailar, baila arredor da terra […] sobre a mesa dun bistró, á sombra das tabernas […] para atopar o amor e a tolemia / para espertar a túa alma aburrida […] para no cargar sobre as túas costas a morte e a miseria […] como se escribises sobre as paredes un poema». Bailar xa bailaban daquela os vellos da vila na taberna do Pepe o Papuxa, en riba da mesa, pero só cando mataban o tres co as na brisca de seis. Tamén se apuntaba a bailar fai dez anos, o filósofo coreano-alemán Byung-Chul Han: no seu libro A sociedade do cansazo, recomendaba o baile ou a danza, luxos singularmente humanos, como actividades que escapaban ao principio do rendemento que segundo el nos converte en seres depresivos e fracasados. E teremos, logo, que bailar? A min sempre me gustou máis o baile que a danza: ten a mesma forza e paréceme moito máis alegre, e non posúe tanta carga artística e teatral, pero tampouco creo que nin un nin a outra sexan a solución para os problemas que nos atormentan aos humanos. Nin falta que fai. Bailemos, pois, sen máis e sen ningún fin. Mesmo cando o desespero nos leva a fundirnos con outro corpo a modo de táboa de salvación. Como a parella que mirei bailar fai anos unha noite, peghadiños, medio ebrios e descompostos os dous, na penumbra dun local de copas case baleiro e irreal a esas horas da madrugada, mentres soaba Kevin Rolland e os Dexys Midnight Runners e o seu All in All (This One Last Wild Waltz): «Pero non bailarás comigo este último valse salvaxe / Só unha vez máis este último valse salvaxe…».

https://www.youtube.com/watch?v=FdAMtr7Ns-w